KBB EFEMERASI (50) akay metodu ile laryngectomie

Dr. Ali Sevil Akay 1907 yılında doğdu.  1928-1934 yılları arasında İstanbul Askeri Tıbbiye’sinde okudu. 12 Temmuz 1940 yılında Dr. Ziya Nuri Birgi yanında KBB İhtisasını aldı. 1934 yılı sonlarında medresenin adı Üniversite olarak değişmiş, Almanya ve Avusturya’dan profesörler gelmişti. Avusturya’dan o zamanki tıp literatüründe sık sık adı geçen Erick Ruttin KBB Profesörü olarak gelmişti. Sevil beyin anlattığına göre gırtlak kanserli bir hastayı sekiz buçuk saat ameliyat eden Profesörün yaptığı ameliyatı esaslı değişikliklerle bir buçuk saate indiren Sevil Akay buluşunu “Akay metodu ile Laryngectomie” adıyla Almanya’da yayınlattı. Profesör Ruttin, 1935’te Türkiye’den ayrılır yerine Almanya’dan Karl Hellman gelir. 1926 yılında Afganistan kralı Şah Amanullah Han, Atatürk’ü ziyarete geldiğinde söz arasında Afganistan’da Doktor yetiştirecek bir Tıp Fakültesinin Türk Üniversitesince kurulmasına vasıta olması ricasında bulunur. Daha sonra kurulan Tıp Fakültesi’ne gitmek üzere Sevil Akay Hükümet değişimi sonucu öldürülen Amanullah’ın yerini alan Şah Zahir’in gönderdiği Afgan Krallığına ait bir otobüsle Afganistan’a ulaşır. Kral Zahir sinüzit şüpheli kız kardeşinin muayenesi için Sevil Akay’ı Sarayına çağırır. Muayene sonrası ameliyat gerektiğini söyleyince Şah "Hemşirem önce Hindistan’da, iyileşmeyince de Londra’da Profesörler tarafından ameliyat edildi"  der. Sevil Akay: "Her ne olmuşsa olmuş, tekrar ameliyat gerekli" der. Ameliyatı yapar, hastanın tamamen iyileşmesiyle pahası ölçülemeyen hediyelerle Kral kendisine teşekkür eder. 1945 yılına kadar orada görevine devam eden Akay, sağlığının bozulması üzerine 1945 ilkbaharında yurda geri dönmek üzere Kabil’den ayrılır. Ancak henüz Almanlar ve onlara yardımcı olan Japonlarla savaş sürdüğünden altı ay Hindistan’da mahsur kalırlar. Sevil Bey Hindistan’da mahsur kaldığı devreyi de iyi değerlendirmiştir. Tikari Mihracesinin eşini Larygitisten kurtarır. Yurda döndükten sonra İstanbul’da bir süre Darülacezede çalışır. Beyoğlu Eğitim Hastanesi’ne KBB Klinik Şefliğine tayini çıkar. 1952-1974 yılları arasında bu hastanede görev yapar. Sonrasında Amerikan Hastanesinde KBB Uzmanı olarak çalışan Dr. Ali Sevil Akay, 13 Ağustos 2003 tarihinde İstanbul'da vefat eder.

Aşağıda onun 1951 yılında Almanya’da yayınlanan Zeitschrift für Laryngologie-Rhinologie-Otologie Dergisindeki “Larinks Kanserinde Larenjektomi Uygulaması” başlıklı makalesinin Almanca metnini ve Türkçe çevirisini okuyacaksınız :

Larinks Kanserinde Larenjektomi Uygulaması

Dr.Sevil Akay, İstanbul

   1941 den beri oldukça basitleştirilmiş bir larenjektomi tekniği uygulamaktayım. Bugüne kadar yaşları 38 ile 72 arasında olan 27 hasta, bu tekniğimizle ameliyat edildi. Sadece yaşları çok ileri ve hastalığın çok ilerlemiş olduğu 4 vakada başarısızlıkla karşılaştık. Geri kalan hastalarda bir nüks ile karşılaşmadık.

Burada hastaların hikâyelerini vs. bir tarafa bırakıp, sadece ameliyat tekniğimizi kısaca tanımlamak istiyorum:

1- Hastanın başı yatar vaziyette ve arkaya doğru pozisyonda, % 0.5 lik Novocainle lokal anestezi  yapılır.

2- Sternumun üst kısmında 3 cm çapında bir daire işaretlenir. (Şekilde görüldüğü gibi) Cilt kesisi buna uygun olarak yapılır.

3- Bu dairenin kenarlarından yukarıya doğru, eğri olarak, birbirinden ayrılan iki cilt kesisi ilave edilir. Cilt adale korunmak şartıyla yukarıya doğru prepare edilir.

4- Adalelerin yanlara çekilmesiyle, larinks üzerinde, orta çizgide insizyon yapılır. Tiroid kartilaj perikondriumu (Septum operasyonundaki sübperikondrial manüplasyondaki gibi) kartilajdan künt prepare edilir, böylece adaleler korunarak larinks serbestlenir.

5- 2. veya 3. Trakeal halka üzerinde, yatay bir kesi ile cilt trakea kenarlarına dikilir.

6- Larinksi besleyen arterler yukarıda ve aşağıda rutin olarak bağlandıktan sonra, larinks serbestlenir. Perikondrium ve adaleler korunur.

7- Burundan özofagusa ulaşan lastik bir kateter konduktan sonra, farinks mukozası, daha sonra perikondrium, adaleler ve cilt sütüre edilir.

8- 2 Gün sadece rektal ve sübkutan beslenir. 7 veya 8. Gün burundaki kateter çıkartılır. Daha sonra tedrici olarak normal beslenmeye geçilir.

Operasyonun 1-1.5 saat sürmesini bir avantaj olarak görüyorum. İyileşme 7 ile 8 günde oluşur. Bir özofagus fistülünün oluşmasından kaçınmak için gerekli herşey yapıldı. Farinks-Özofagus sütürü iyi kapatıldı. Adalelerin korunması sonucu, boyunda önemli bir şekil değişikliği ortaya çıkmadı. Bir kanül taşımak gerekli değildir.

Adres: Dr.Sevil Akay, Selçuk Ap. I 31, Nişantaşı-İstanbul (Türkiye)

(NOT: Almanca’dan çeviriyi yapan değerli meslektaşım Dr. Ümit Evran’a teşekkür ediyorum)

.