Dr. Ali Sevil Akay
1907 yılında doğdu. 1928-1934 yılları
arasında İstanbul Askeri Tıbbiye’sinde okudu. 12 Temmuz 1940 yılında Dr. Ziya
Nuri Birgi yanında KBB İhtisasını aldı. 1934 yılı sonlarında medresenin adı Üniversite olarak değişmiş, Almanya ve
Avusturya’dan profesörler gelmişti. Avusturya’dan o zamanki tıp literatüründe
sık sık adı geçen Erick Ruttin KBB Profesörü olarak gelmişti. Sevil beyin
anlattığına göre gırtlak kanserli bir hastayı sekiz buçuk saat ameliyat eden Profesörün yaptığı ameliyatı esaslı değişikliklerle bir buçuk saate indiren
Sevil Akay buluşunu “Akay metodu ile
Laryngectomie” adıyla Almanya’da yayınlattı. Profesör Ruttin, 1935’te
Türkiye’den ayrılır yerine Almanya’dan Karl Hellman gelir. 1926 yılında
Afganistan kralı Şah Amanullah Han, Atatürk’ü ziyarete geldiğinde söz arasında
Afganistan’da Doktor yetiştirecek bir Tıp Fakültesinin Türk Üniversitesince
kurulmasına vasıta olması ricasında bulunur. Daha sonra kurulan Tıp
Fakültesi’ne gitmek üzere Sevil Akay Hükümet değişimi sonucu öldürülen
Amanullah’ın yerini alan Şah Zahir’in gönderdiği Afgan Krallığına ait bir
otobüsle Afganistan’a ulaşır. Kral Zahir sinüzit şüpheli kız kardeşinin
muayenesi için Sevil Akay’ı Sarayına çağırır. Muayene sonrası ameliyat
gerektiğini söyleyince Şah "Hemşirem önce Hindistan’da, iyileşmeyince de
Londra’da Profesörler tarafından ameliyat edildi" der. Sevil Akay: "Her ne
olmuşsa olmuş, tekrar ameliyat gerekli" der. Ameliyatı yapar, hastanın tamamen
iyileşmesiyle pahası ölçülemeyen hediyelerle Kral kendisine teşekkür eder. 1945
yılına kadar orada görevine devam eden Akay, sağlığının bozulması üzerine 1945
ilkbaharında yurda geri dönmek üzere Kabil’den ayrılır. Ancak henüz Almanlar ve
onlara yardımcı olan Japonlarla savaş sürdüğünden altı ay Hindistan’da mahsur
kalırlar. Sevil Bey Hindistan’da mahsur kaldığı devreyi de iyi
değerlendirmiştir. Tikari Mihracesinin eşini Larygitisten kurtarır. Yurda
döndükten sonra İstanbul’da bir süre Darülacezede çalışır. Beyoğlu Eğitim Hastanesi’ne
KBB Klinik Şefliğine tayini çıkar. 1952-1974 yılları arasında bu hastanede
görev yapar. Sonrasında Amerikan Hastanesinde KBB Uzmanı olarak çalışan Dr. Ali
Sevil Akay, 13 Ağustos 2003 tarihinde İstanbul'da vefat eder.
Aşağıda onun 1951
yılında Almanya’da yayınlanan Zeitschrift für Laryngologie-Rhinologie-Otologie
Dergisindeki “Larinks Kanserinde Larenjektomi Uygulaması”
başlıklı makalesinin Almanca metnini ve Türkçe çevirisini okuyacaksınız :
Larinks Kanserinde Larenjektomi Uygulaması
Dr.Sevil
Akay, İstanbul
1941 den beri oldukça basitleştirilmiş bir larenjektomi tekniği
uygulamaktayım. Bugüne kadar yaşları 38 ile 72 arasında olan 27 hasta, bu
tekniğimizle ameliyat edildi. Sadece yaşları çok ileri ve hastalığın çok
ilerlemiş olduğu 4 vakada başarısızlıkla karşılaştık. Geri kalan hastalarda bir
nüks ile karşılaşmadık.
Burada hastaların hikâyelerini
vs. bir tarafa bırakıp, sadece ameliyat tekniğimizi kısaca tanımlamak
istiyorum:
1- Hastanın başı
yatar vaziyette ve arkaya doğru pozisyonda, % 0.5 lik Novocainle lokal
anestezi yapılır.
2- Sternumun üst
kısmında 3 cm çapında bir daire işaretlenir. (Şekilde görüldüğü gibi) Cilt
kesisi buna uygun olarak yapılır.
3- Bu dairenin
kenarlarından yukarıya doğru, eğri olarak, birbirinden ayrılan iki cilt kesisi
ilave edilir. Cilt adale korunmak şartıyla yukarıya doğru prepare edilir.
4- Adalelerin
yanlara çekilmesiyle, larinks üzerinde, orta çizgide insizyon yapılır. Tiroid
kartilaj perikondriumu (Septum operasyonundaki sübperikondrial manüplasyondaki
gibi) kartilajdan künt prepare edilir, böylece adaleler korunarak larinks serbestlenir.
5- 2. veya 3.
Trakeal halka üzerinde, yatay bir kesi ile cilt trakea kenarlarına dikilir.
6- Larinksi
besleyen arterler yukarıda ve aşağıda rutin olarak bağlandıktan sonra, larinks
serbestlenir. Perikondrium ve adaleler korunur.
7- Burundan
özofagusa ulaşan lastik bir kateter konduktan sonra, farinks mukozası, daha
sonra perikondrium, adaleler ve cilt sütüre edilir.
8- 2 Gün sadece
rektal ve sübkutan beslenir. 7 veya 8. Gün burundaki kateter çıkartılır. Daha
sonra tedrici olarak normal beslenmeye geçilir.
Operasyonun
1-1.5 saat sürmesini bir avantaj olarak görüyorum. İyileşme 7 ile 8 günde
oluşur. Bir özofagus fistülünün oluşmasından kaçınmak için gerekli herşey
yapıldı. Farinks-Özofagus sütürü iyi kapatıldı. Adalelerin korunması sonucu,
boyunda önemli bir şekil değişikliği ortaya çıkmadı. Bir kanül taşımak gerekli değildir.
Adres: Dr.Sevil
Akay, Selçuk Ap. I 31, Nişantaşı-İstanbul (Türkiye)
(NOT: Almanca’dan çeviriyi yapan değerli meslektaşım Dr. Ümit Evran’a teşekkür ediyorum)
.